Met de juiste slasoorten kun je van de lente tot de herfst malse bladeren en dikke kroppen oogsten – vers uit de tuin smaakt sla natuurlijk het lekkerst! Succes of mislukking in de slateelt wordt vaak bepaald door de aankoop van zaden: slarassen die bedoeld zijn om in de lente of herfst te zaaien, zijn perfect aangepast aan korte dagen met koelere temperaturen. Op zeer lange en warme zomerdagen vormen deze slasoorten echter snel bloemen en schiet de sla. Omgekeerd zijn de hittetolerante zomersalades niet bestand tegen weinig licht en koud lente- of herfstweer.

Trouwens, de term “sla” in tuindersjargon omvat alle planten uit de madeliefjesfamilie, waarvan de bladeren meestal worden bereid als “bladsla” – d.w.z. ongekookt gegeten. De term zelf verwijst dus meer naar het soort groente (bladgroenten) en de bereidingswijze (rauwkost).

Verschillende sla soorten, Welke soorten sla zijn er?

Verschillende sla soorten. Bij salades wordt onderscheid gemaakt tussen geplukte, gesneden, gebarsten en gegratineerde sla, die allemaal tot de slagroep (lactuca) behoren, en witlofsalades (witlof). De verscheidenheid aan variëteiten is enorm. Bij het maken van uw keuze is het belangrijk dat u een slasoort kiest – ongeacht de soort – die goed omgaat met de omstandigheden van het betreffende seizoen.

1. Van sla tot ijsbergsla tot veldsla: welke soorten sla zijn er?

In principe wordt er onderscheid gemaakt tussen geplukte sla, gesneden sla, sla en sla. Ze behoren allemaal tot de slagroep (Lactuca). Daarnaast zijn er de witlofsalades (Cichorium). Natuurlijk zijn er ook verschillende soorten sla binnen de verschillende soorten. Er zijn echter ook nogal wat overlappingen tussen de rassen: ‘Lollo Rosso‘ en andere eikenbladrassen kunnen bijvoorbeeld zowel als sla worden gebruikt. Welke slasoort je kiest, is natuurlijk aan de ene kant een kwestie van smaak. Aan de andere kant is het ook belangrijk om een ras te kiezen dat goed omgaat met de omstandigheden van het betreffende seizoen.

Slavariëteiten van de Lactuca-groep

Pluk– en gesneden salades behoren beide tot dezelfde groep. Deze salades vormen meestal geen krop en verschillen daarom aanzienlijk van andere salades. Sla kan over een langere periode blad voor blad worden geoogst. Gesneden sla daarentegen vormt plukjes bladeren die heel jong worden gesneden.
De categorie sla omvat nu tal van soorten sla, die worden gedifferentieerd op basis van kleur, grootte, blad, smaak en vooral seizoen. Wat alle soorten gemeen hebben, is dat ze een gesloten kop ontwikkelen met delicate en zachte bladeren. Sla is niet voor niets een van de meest populaire slasoorten. Het smaakt bijzonder mild en licht nootachtig – een sterke vinaigrette geeft het een zekere verfijning. Overigens: sla bestaat voor 95 procent uit water, maar bevat toch verschillende mineralen en vezels, evenals foliumzuur en vitamines. Sla is daarom zeer geschikt voor caloriearme recepten.
Bataviasla is een van de crackersalades. Deze soort vormt vrij stevige koppen met knapperige bladeren. Deze kunnen zowel groen als roodachtig van kleur zijn, afhankelijk van de variëteit. Ze smaken steviger en een tikkeltje pittiger dan de blaadjes sla. Overigens is de buitenteelt succesvoller met Bataviasla dan met zijn familielid, ijssla.
IJssla of ijsbergsla is waarschijnlijk de bekendste vertegenwoordiger van de crackersalades. Deze soort wordt gekenmerkt door het feit dat hij zeer stevige, gesloten koppen ontwikkelt. Afhankelijk van het soort sla kan een krop zelfs tot een kilo wegen. De bladeren zijn knapperig en frisgroen. Omdat ijsbergsla relatief smaakloos is, kun je het het beste combineren met andere soorten en kruiden. Omdat ijsbergsla relatief smaakloos is, kun je het het beste combineren met andere soorten en kruiden. Als je bijvoorbeeld ijsbergsla maakt, voeg dan rucola toe aan de slakom – de twee harmoniëren geweldig.
Ook al doet de naam anders vermoeden, ijssla is een typische salade om in de zomer te kweken. Het verdraagt echter niet zo goed hoge temperatuurverschillen tussen dag en nacht, daarom is de teelt in een kas meestal succesvoller.
Romeinse sla wordt ook vaak romaine sla of gestreepte sla genoemd. Deze soort heeft lange, soms geribbelde bladeren en vormt geen typische krop sla, maar groeit uit tot een elliptisch gevormde, losse, niet volledig gesloten krop. Rassen van deze soort zijn meestal vrij scheutbestendig en daarom goed geschikt voor teelt in de zomer. Romeinse sla heeft iets stevigere bladeren dan die van de gangbare slasoorten – ze hebben een licht bitter aroma. Natuurlijk mag romaine sla niet ontbreken in het recept voor de heerlijke Caesars Salade!

Witlofsalades in één oogopslag

Suikerbroodsla is net zo bitter als de rest van witlofsalades – ook al doet de naam anders vermoeden. Suikerbroodsla is een van de typische herfstsalades en wordt gekenmerkt door kroezen, relatief stevige schuimkraag. Meestal worden echter alleen de binnenste, witachtige bladeren gebruikt als salade of groente, die aromatisch en licht nootachtig smaken. De buitenste bladeren zijn meestal erg bitter door de sterkere invloed van licht. Je kunt suikerbrood licht stomen voor recepten als salade of met andere groenten uit de twee seizoenen herfst en winter.
In het geval van andijvie kan men onderscheid maken tussen drie vormen: kopachtige rozetvormen met gladde bladeren, frisée-vormen met losse rozetten waarvan de bladeren gekruld en diep ingesneden zijn, en last but not least de afgesneden andijvie, die geen kop vormt, maar losse, rechtopstaande bladeren. Andijvie staat bekend om zijn bitterzoete smaak.
De bekende witlof is eigenlijk de jonge scheut van cichoreiwortel. Om de spruiten te ontwikkelen, moet je de cichorei in de late herfst oogsten en de wortels op een koele en donkere plaats drijven. De witte bladrozetten smaken mals en aromatisch bitter, daarom zijn ze een delicatesse als rauwkostsalades. Recepttip: Appels, rozijnen of sinaasappels zorgen voor de nodige zoetheid. Witlof kan ook gestoomd of gegratineerd worden.
Radicchio groeit uit tot een losse krop sla met iets langwerpiger blad. Afhankelijk van het type sla hebben de bladeren een groenrood of witrood patroon. De bladeren smaken scherp, bijna bitter en worden zowel vers als gekookt gebruikt. Door het intense aroma past radicchio perfect bij mildere slasoorten. Het voegt een delicaat zure noot toe aan zowel salade- als pastagerechten. Tip: Kook radicchio kort, het smaakt minder bitter.

De immer populaire veldsla (Valerianella locusta) behoort trouwens tot een heel andere familie: de valeriaanfamilie (Valerianoideae). Hoewel er inmiddels rassen zijn voor de voorjaarsteelt, is en blijft veldsla een typische salade voor de winterteelt. De delicate bladeren verrukken met een licht nootachtige smaak. Meestal wordt veldsla bereid voor recepten als koude of lauwwarme salade, bijvoorbeeld met gebakken spek of appels.

2. Welke slasoorten zijn beschikbaar voor vroege teelt?

Bij vroege teelt staat sla bovenaan de lijst. Kropsla smaakt bijzonder delicaat. Dit is de naam die wordt gegeven aan slasoorten waarvan de zachte, glanzende bladeren bijna smelten in je mond. ‘Meikoninging’ en ‘Suzan’ waren al favoriet in de oude cottagetuinen en beide soorten zijn bijzonder geschikt om te zaaien of te planten in koude bakken en folietunnels.

Sla voor vroege teelt

‘Meikoningin‘: vroeg buitenras met middelgrote, stevige kroppen, zeer weerbestendig; kenmerkt zich vooral door zijn kruidige smaak. zaaien tussen februari en april (onder glas); Oogst vanaf mei
‘Suzan‘: vrij hittebestendige, middelvroege buitensoort; wordt gekenmerkt door een vastberaden geest en een snelle ontwikkeling; is geschikt om te zaaien in het late voorjaar, rond april/mei, en kan ook in koele zomers worden gekweekt; Oogst tussen juni en oktober
“Baquieu”: zeer oude slavariëteit, gekenmerkt door een bijzonder robuuste en snelle groei; vormt rode, kleine koppen; kan zowel in de winter vanaf december als in het vroege voorjaar worden gezaaid
‘Rolando’: middelvroege variëteit; vormt frisgroene, grote koppen; zeer resistent tegen valse meeldauw; kan ook in de herfst worden gekweekt; Zaaien vanaf februari (onder glas)
‘Briweri’: middelvroege, compacte variëteit met kleinere kroppen; wordt gekenmerkt door een bijzonder frisgroen en blond binnenblad; is geschikt voor de voorjaarsteelt in koude stallen of kassen en voor de bedekte teelt in het najaar

Snij salades voor vroege teelt:

Snijsla is een typisch voorjaarsgewas en is (nog) niet erg aanwezig in onze tuinen. Hoewel het tot dezelfde groep behoort als sla, wordt gesneden sla in zijn geheel geoogst. Zaaien onder glas kan vanaf januari, maar buiten zaaien is aan te raden vanaf april. Naast beproefde slasoorten als ‘red salad bowl‘ of ”Blanke zelfsluitende bindsla‘ worden sinds kort ook kleurrijke babyleaf salades geteeld. De meeste hiervan zijn milde zaadmengsels. Als je het wat pittiger wilt, kun je de inhoud van het zakje op smaak brengen met saladekruiden zoals rucola, gele mosterd of zuring. De sla wordt geoogst zodra de bladeren zijn gegroeid tot ongeveer de hoogte van een hand. Als je niet te diep snijdt, groeien ze terug. Het wachten op de tweede snede is echter nauwelijks de moeite waard, omdat nieuwe zaden zich net zo snel ontwikkelen. Je kunt het gebruiken om te profiteren van oogsthiaten en verschillende varianten keer op keer uit te proberen.

‘Yellow rounder’: wordt gekenmerkt door een lichtblonde bladkleuring; zeer delicaat; kan worden geoogst vanaf een hoogte van zeven of acht centimeter
‘Holbladige boter’: vroege slasoort; vormt delicate, geelgroene, lepelvormige bladeren die tot 20 centimeter lang kunnen worden
“Krauser Gelber”: bijzonder snelgroeiende en laatgroeiende sla; wordt gekenmerkt door gekrulde, delicate en lichtgroene bladeren

Sla voor vroege teelt:

Eikenbladsla en krulsla zoals ‘Lollo rosso‘ of ‘Lollo bionda‘ zijn de meest bekende slasoorten. Ook ‘American Brown’, die zowel als pluk- als snijsla geteeld kan worden, en de luizenresistente variant ‘Smile’ vormen geen kroppen, maar alleen losse rozetten met min of meer golvende tot sterk gekrulde bladeren. Als je ze naar behoefte van buiten naar binnen plukt, duurt de oogst vier tot zes weken.

‘American Brown’: sterke, opgaande slasoort met een losse kropvorming; wordt gekenmerkt door delicaat golvende bladeren met bruinrode randen; Speciaal aanbevolen voor de teelt van babybladeren
‘Lollo Rosso‘: vormt een losse rozet van bladeren, tot 20 centimeter hoog; Het blad ‘Lollo Rosso‘ is sterk gekruld en loopt naar buiten toe van rijkgroen naar donkerrood
‘Smile’: vroegste variëteit van eikenbladsla; wordt gekenmerkt door een speciale resistentie tegen groene sla, bladluis en valse meeldauw; vormt grote, gevulde kroppen en heeft een pittige smaak
‘Australian Yellow’: zeer decoratieve slasoort met frisgroene, gekrulde bladeren; is ook geschikt voor wokgerechten
‘Grand Rapids’: vormt een losse rozet met gekrulde, knapperige bladeren; Groeit langzaam en is laat schieten
‘Slakom’: eikenbladsla, die als pluksla kan worden geteeld; vormt grote, losse koppen met frisgroene, smakelijke bladeren; is ook geschikt om te kweken als babybladsalade
‘Red Salad Bowl‘: rode variant van de slasoort ‘Salad Bowl’

Radicchio voor vroege teelt

‘Roodlof‘: vormt gesloten, stevige koppen; de bladeren zijn wijnrood, de pluimen wit; Extreem robuust tegen nat en koud weer

Witlof voor vroege teelt

‘Brussels Witloof‘: vormt langwerpige, stevige sporten
‘Zoom‘: vormt stevige spruiten na driften

3. Welke slasoorten zijn er voor de zomerteelt?

Voor de teelt in de zomer is het essentieel om ervoor te zorgen dat slarassen bijzonder scheutresistent zijn. Bataviasla, ook wel Krachsalat genoemd vanwege de knapperige bladeren, verrijkt het menu in de zomer. De nauw verwante ijssla is een typische zomerse salade. IJssla vormt bolvormige, zeer stevige kroppen en heeft nog meer bite. Ook ideaal voor het zomerse saladebuffet is romaine sla, ook wel traditionele sla of romaine sla genoemd. Bij traditionele variëteiten worden de koppen ongeveer 14 dagen voor de oogstdatum vastgebonden om te bleken. De biologische selectie ‘Valmaine’ en cultivars zoals ‘Freckles’ ontwikkelen ook zonder deze maatregel een delicaat, geel hart.

Soorten sla voor de zomer:

‘Dolly’: bijzonder scheutresistent en snelgroeiend ras; met grote, glanzende donkergroene koppen; zeer resistent tegen echte meeldauw en slabladluizen; zaaien van februari (onder glas) tot augustus; Oogst tussen juni en oktober
‘Brown Defiant’: zeer oude slasoort; lichtgroene en roodbruine bladeren; goede rondesterkte; robuust tegen luizen
‘Kagran Summer’: extreem hittebestendig; vormt grote, stevige kroppen met een frisgroene bladkleur
“Golden forel”: middenvroege tot late scharrelvariëteit; wordt gekenmerkt door goudgroene bladeren met felrode spikkels; zeer delicaat van smaak; Slavariëteit vormt slechts kleine, losse kroppen; heeft de neiging om laat te schieten
‘Pirate’: middellate, extreem scheutbestendige sla; vormt stevige, middelgrote hoofden; Bladeren variëren in kleur van geelgroen (binnenkant) tot roodbruin (bladrand)

IJssla of ijsbergsla voor de zomer:

‘Great Lakes’: de eerste ijsbergsla met een grote, gesloten krop voor de teelt in de vroege zomer tot september
“Maravilla de Verano”: ongevoelig voor warmte; roodachtige sla, kan ook lang op het bed staan
‘Gelber Kaiser‘ en ‘Blonde de Paris’: zeer grote ijsbergslasoorten met geel blad
‘Reine des Glaces’: vormt een zeer grote kop met gekartelde en lichtgroene bladeren
“Ljubljana-ijs”: een slasoort die resistent is tegen echte meeldauw met roodachtige bladranden
‘Frillice’: heeft groene bladeren en ontwikkelt vrij losse koppen

4. Soorten sla om in de herfst en winter te kweken

Andijvie en frisées zorgen in de herfst en winter voor de aanvoer van hun eigen sla en zijn ideale bedopvolgers wanneer bosbonen, krielaardappelen of erwten vanaf half juli hun plaats verlaten. Als je de bitterzoete smaak waardeert, moet je zeker een plekje in het bed reserveren voor andere salades uit de witlofsaladefamilie, vooral suikerbrood en radicchio.

Slasoorten voor herfst en winter:

‘Winter Butterhead’: goede winterhardheid; ontwikkelt compacte, middelgrote, gele koppen; de buitenste bladeren zijn lichtgroen
‘Winter King’: bijzonder winterhard; vormt grote, lichtgroene koppen met licht roodachtige bladtekening
‘Wintermarie’: bijzonder oude slasoort; wordt gekenmerkt door een lichte rode verkleuring aan de bladranden; Koppen zijn losjes geconstrueerd
‘Brune d’hiver’: een traditionele roodbruine wintersla met iets kleinere kroppen, die vandaag de dag nog steeds populair is; De slasoort heeft zich ook bewezen bij de teelt op ruigere locaties
‘Merveille des quatre saisons’: ook wel ‘Mirakel van de Vier Jaargetijden’ genoemd; Vormt losse koppen met donkerrode bladeren en lichtgroen hoofdcentrum. De slavariëteit werd in 1880 in Frankrijk geteeld en gedijt van de lente tot de winter
‘Humil’: een ouderwetse, koudebestendige botersla met middelgrote, lichtgroene, strak opgerolde kroppen en een helder, mals hart; De aromatische bladeren smelten in je mond
‘Red Butter Chief’: afkomstig uit Maribor in Slovenië, vormt donkerrode koppen met zachte bladeren; resistent en robuust, nauwelijks vatbaar voor valse meeldauwplaag; Heeft de neiging om te fotograferen in een warme lente
‘Waldor’: met glanzend groen blad, sterk gevouwen langs de hoofdnerf, smakelijk; een van de beste soorten om op de meeste locaties te overwinteren; Variëteit wordt als zeer oud beschouwd, maar kweker en herkomst zijn onbekend

Soorten andijvie om in de herfst te kweken:

‘Bubikopf’: vroeg- tot middenvroegrijp najaarsras; wordt gekenmerkt door dicht opeengepakt, zelfblekend blad; de afzonderlijke bladeren zijn breed en gekruld, licht bitter van smaak; Betrouwbare, robuuste, laatslasoort en bij uitstek geschikt voor de najaarsteelt
‘Diva’: vroeg en dicht opeengepakt slaras met opgaande groei; zelfbleken; Bestand tegen bladvlekken, rot of vergeling
‘Green Grosse Krause’: bekende Franse variëteit onder de Frisée-soorten; vormt middelgrote, gesloten koppen; geschikt voor zowel voorjaars- als najaarsteelt; verdraagt hitte en is resistent; kan ook worden ingevroren
‘Wallonne’: grote, gevulde sla met gekruld blad; zelfblekend, krachtig en robuust; zeer goed bestand tegen slechte weersomstandigheden; is bijzonder geschikt voor de buitenkweek in de herfst of om te overwinteren in een kas

IJssla voor herfst en winter

‘Uniek’: geschikt voor vroege teelt en laat zaaien met overwintering op het bed; snelgroeiende, Oostenrijkse lokale variëteit; stevige kroppen met kroeshaar, roodgerande bladeren

Romeinse sla voor herfst en winter

‘Ovired’: wordt vaak verkocht als ‘rode veldsla’, maar is eigenlijk romaine sla geteeld als veldsla
“Forelsluiting”: specialiteit voor de teelt in de winter; De bladeren zijn groenachtig geel met rode spikkels en een scherpe centrale bladrib; zeer zoet en delicaat van smaak

Radicchio om te kweken in de herfst en winter

“Red Veronese”: oude Italiaanse plattelandsvariëteit; vormt een nogal losse kop; late slasoort; is zeer geschikt om te overwinteren
‘Grumolo verde’: volledig winterharde slasoort; vormt een donkergroene rozet; Laat het niet te groot worden, anders neemt de bitterheid toe
“Variegata di Castelfranco”: Italiaanse slavariëteit die wordt gekenmerkt door een interessante rood-witte kleur; kan lange tijd worden bewaard; overtuigt met robuustheid

Veldslasoorten voor winter en lente

‘Donkergroen volhartig’: wordt gekenmerkt door bijzonder glanzend blad; zeer productief; Winterhard en robuust
‘Verte à coeur plein’: vormt donkergroene rozetten met ovale bladeren; resistente, vorstbestendige biologische variëteit; is zeer geschikt om in het open veld te overwinteren; moet in het voorjaar snel worden geoogst
‘Vit’: resistent tegen schimmelaantasting; blijft vrij van echte meeldauw bij teelt in koude frames of polytunnels
“Verte de Cambrai”: wordt beschouwd als zeer robuust en bestand tegen meeldauw; oogst overwinterende planten snel; Na de eerste paar warmere dagen verliest het slaras zijn compacte groei en vormt het snel bloemen
‘Valentine’: een van de traditionele, volwaardige veldslasoorten met sterke, rondachtige bladeren; zeer winterhard; Bij hogere temperaturen of onvoldoende ventilatie puilen de randen van de bladeren uit, wat resulteert in lepelblaadjes, die ongewenst zijn in veldsla
‘Hollands loof’: groeit krachtig, maar is minder winterhard dan de Louviers-soorten; Slavariëteit lijkt op de wilde vorm en ontwikkelt dikke bladscheppen met lichtgroene bladeren wanneer deze vroeg wordt gezaaid (juli tot begin augustus)
‘Granon’: groeit snel; wordt beschouwd als bijzonder schotbestendig en kan al in maart worden gezaaid; de teelt van deze slasoort in sets maakt een continue oogst mogelijk van mei tot het volgende voorjaar.

5. Tips voor een overvloedige oogst

Zaai sla rassen in etappes

Bij het zaaien van sla in het voorjaar is het zonnigste bed precies goed. In de zomer is het beter om een koelere plek te kiezen in lichte halfschaduw met gelijkmatig vochtige grond. Als de temperatuur boven de 18 graden Celsius stijgt, ontkiemen de zaden slechts fragmentarisch. In dit geval is het aan te raden om voor te kweken in zaaiplaten of potten op een koele plaats. Het is ook belangrijk op te merken dat alle soorten sla lichtkiemers zijn, dus de zaden mogen slechts dun bedekt zijn met zand of fijn kruimelige grond. Gespreid zaaien zorgt voor de aanvoer van de keuken. Tip: Omdat de planten zich afhankelijk van de temperatuur met verschillende snelheden ontwikkelen, zaaien ervaren tuinders niet om de twee tot drie weken opnieuw in, zoals vaak wordt aanbevolen, maar grijpen ze naar het zaadpakket wanneer de eerder gezaaide planten de eerste twee tot drie echte bladeren hebben ontwikkeld.

Plastic hoezen voor de zaailingen

Doorschijnende plastic hoezen creëren gunstige groeiomstandigheden, verminderen verdamping en beschermen vers geplante slazaailingen tegen wind, kou en regen totdat ze wortel schieten. Op zonnige dagen moet u de kappen verwijderen voor ventilatie, anders bestaat het risico op bladverbranding.

Bescherm slasoorten tegen slakken

De enige manier om vraatzuchtige slakken af te weren met de plastic kappen, is door de randen ongeveer twee centimeter diep in de aarde te drukken, vergelijkbaar met het gebruik van slakragen. Voor grotere bedden wordt een slakkenhek aanbevolen. Hiermee kun je slakken gemakkelijk buitensluiten. Let er bij het planten op dat er later geen bladeren over het frame hangen en dat ze een brug vormen voor het ongedierte.